Cukrzyca: objawy, powikłania, leczenie

Cukrzyca to jedna z najbardziej powszechnych chorób cywilizacyjnych. Istnieją różne typy tego schorzenia. Łączy je jedno – nieleczone mogą prowadzić do poważnych powikłań. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, co to jest cukrzyca, jakie są pierwsze objawy cukrzycy i jak leczyć cukrzycę. W przypadku jej pojawienia się wczesne rozpoznanie i szybkie rozpoczęcie terapii mają bardzo duże znaczenie.

Co to jest cukrzyca?

Czym jest cukrzyca? To przewlekła choroba metaboliczna, która charakteryzuje się przede wszystkim podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Pojawia się w momencie, gdy organizm nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub nie potrafi jej właściwie wykorzystać. Insulina to hormon wydzielany przez trzustkę. Jest konieczny dla prawidłowego metabolizmu węglowodanów i jego głównym zadaniem jest regulowanie stężenia cukru we krwi. Zaburzenia w wydzielaniu insuliny, a także insulinooporność, mogą prowadzić do stanu przedcukrzycowego oraz cukrzycy typu 2. Choroba cukrzycowa jest poważna i nie wolno jej bagatelizować. Jednocześnie jest to problem bardzo powszechny, z którym zmagają się miliony osób na całym świecie.

Rodzaje cukrzycy

Gdy wiadomo już, co to cukrzyca, warto również mieć świadomość, że istnieją różne jej typy. Najczęściej występujące rodzaje cukrzycy to:

• cukrzyca typu 1 – choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której układ odpornościowy niszczy komórki trzustki produkujące insulinę, dokładne przyczyny jej rozwoju nie są znane, jednak wiadomo, że obecność tej choroby w rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania; ten rodzaj cukrzycy najczęściej ujawnia się u osób w wieku 10-14 lat,
• cukrzyca typu 2 – to najczęściej występujący wariant, szacuje się, że 90% przypadków cukrzycy to typ 2; jest związany z upośledzeniem wydzielania insuliny i insulinoopornością, czynniki genetyczne zwiększają ryzyko zachorowania, jednak ogromne znaczenie ma także styl życia, przewlekła otyłość i brak aktywności fizycznej,
• cukrzyca ciążowa – ciąża może wiązać się z różnymi dolegliwościami, jedną z nich jest nieprawidłowa glikemia, taki stan należy zawsze dokładnie kontrolować, aby nie dopuścić do rozwoju cukrzycy typu 2.

Warto wiedzieć, jakie są typy cukrzycy, ponieważ dają one różne objawy. Świadomość na ten temat pozwala szybkiej zauważyć nieprawidłowości i odpowiednio na nie zareagować.

Najczęstsze objawy cukrzycy

Towarzyszące tej jednostce symptomy mogą być charakterystyczne, ale nie zawsze są jednoznaczne. Co istotne, wiele zależy od tego, jakiego typu jest cukrzyca – rodzaje 1 i 2 objawiają się na różne sposoby. Dolegliwości mogą rozwijać się stopniowo lub pojawiać nagle. Zaniepokoić powinny symptomy takie jak:

• polidypsja, czyli wzmożone pragnienie,
• poliuria, czyli częste oddawanie moczu,
• nieplanowana zmiana masy ciała,
• zmęczenie i osłabienie,
• pogorszenie widzenia,
• suchość i swędzenie skóry,
• plamy na skórze i ranki, które nie chcą się goić.

To, jak objawia się cukrzyca, może wyglądać nieco odmiennie u każdego pacjenta. Niektóre z objawów są specyficzne dla tej choroby, inne z kolei mogą wskazywać również na inne schorzenia. Dlatego w przypadku ich wystąpienia należy udać się do lekarza, który wyjaśni, jak rozpoznać cukrzycę, zleci odpowiednie badania i włączy leczenie.

Jak rozpoznać cukrzycę?

Rozpoznanie cukrzycy wymaga dokładnego wywiadu z pacjentem, a także wykonania określonych badań diagnostycznych. Niezależnie od tego, jakie występują objawy cukrzycy, zazwyczaj zleca się:

• pomiar poziomu glukozy na czczo,
• test obciążenia glukozą, czyli tzw. krzywa cukrowa,
• hemoglobina glikowana,
• badania moczu.

Wykonanie badań analitycznych to najskuteczniejszy sposób na to, jak zdiagnozować cukrzycę. Wyniki połączone z wywiadem i obserwacją pacjenta dają szansę na szybkie rozpoznanie i podjęcie odpowiednich działań. Specjalista powinien być zawsze informowany o wszystkich występujących symptomach. Jeżeli skóra ma różnego rodzaju plamy i grudki, o tym także należy powiedzieć.

Cukrzyca: badania, które warto wykonać

Regularne badania krwi i moczu to nie tylko konieczna cukrzyca diagnostyka, ale też bardzo istotny sposób na kontrolowanie przebiegu choroby. Pozwalają na ocenę tego, jak zmienia się stan organizmu i ewentualne modyfikacje leczenia. Oprócz nich warto cyklicznie sprawdzać lipidogram, monitorować funkcjonowanie oczu i nerek, a także obserwować skórę na stopach. Zmiany w tym obszarze mogą wskazywać na to, że rozwija się stopa cukrzycowa. Taki stan jest nie tylko nieprzyjemny, ale przede wszystkim niebezpieczny. Cukrzyca badania kontrolne najczęściej wykonuje się co roku, chyba że lekarz prowadzący terapię zaleci inaczej. Na testy z krwi i moczu warto zdecydować się także wtedy, gdy pojawią się nowe symptomy, lub zmieni się to, czym objawia się cukrzyca u danej osoby. Wszelkie nieprawidłowości są wskazaniem do konsultacji specjalistycznej.

Cukrzyca: powikłania i następstwa 

Choroba cukrzycowa nie skupia się na jednym obszarze, ale obejmuje cały organizm. Dlatego związane z nią konsekwencje mogą dotykać różne narządy, takie jak nerki, oczy czy serce. Gdy zostanie zdiagnozowana cukrzyca, leczenie powinno zostać dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i jego wyników badań. Zaniedbanie terapii może mieć poważne skutki. Czym grozi cukrzyca? Powikłania, które występują najczęściej to:

• retinopatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki, niekiedy skutkuje nawet utratą wzroku,
• neuropatia cukrzycowa, która powoduje ból, mrowienie i drętwienie w ciele, najczęściej w okolicy stóp,
• nefropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie nerek, które może prowadzić do ich niewydolności,
• zwiększone ryzyko zawału serca i udaru,
• stopa cukrzycowa, której konsekwencją w skrajnych przypadkach jest amputacja.

Jak leczyć cukrzycę?

Leczenie cukrzycy zależy od jej rodzaju, a także stopnia zaawansowania choroby. W przypadku typu 1 terapia obejmuje stosowanie insuliny, z kolei w typie 2 najczęściej stosuje się leki doustne zawierające metforminę. Leczenie może wyglądać nieco odmiennie w zależności od przypadku, ponieważ zawsze powinno być dopasowane w sposób jednostkowy. Początki cukrzycy to czas, gdy warto wprowadzić zmiany w trybie życia. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie nałogów i redukcja nadmiernej wagi mogą przyczynić się do lepszego kontrolowania poziomu glikemii i poprawy samopoczucia. Gdy zostanie wykryty stan przedcukrzycowy lub insulinooporność, zdrowe nawyki mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

Czy cukrzyca jest uleczalna?

Wiele osób dotkniętych tą chorobą zastanawia się, czy cukrzycę można wyleczyć. Choć istnieją metody leczenia tej jednostki i kontrolowania jej przebiegu, obecnie nie ma możliwości całkowitego wyleczenia. Osoby z cukrzycą typu 1 muszą do końca życia przyjmować zastrzyki z insuliną. W przypadku typu 2 odpowiednia terapia w połączeniu z właściwą dietą i dużymi dawkami ruchu może prowadzić do remisji. Choroba przechodzi wówczas w czas swego rodzaju uśpienia, jednak nadal powinna być monitorowana. Tak więc odpowiedź na pytanie, czy cukrzyca jest uleczalna, nie jest do końca jednoznaczna. Obecnie nie ma sposobów na pozbycie się choroby, jednak istnieją skuteczne metody kontrolowania jej przebiegu i minimalizowania ryzyka powikłań, takich jak miażdżyca czy jaskra. Prace nad stworzeniem leku na cukrzycę i opracowaniem terapii regeneracyjnej wciąż trwają, więc możliwe, że w przyszłości pojawi się sposób na całkowite wyleczenie.

Podsumowanie

Cukrzyca to poważna choroba, która nie powinna być bagatelizowana. Ważne jest jak najwcześniejsze postawienie diagnozy i włączenie leczenia oraz zmiana trybu życia na zdrowszy. Zaniedbanie terapii może prowadzić do ciężkich powikłań, które trwale uszkadzają narządy. Dlatego należy przestrzegać zaleceń lekarskich, odpowiednio zmodyfikować dietę i podejmować regularną aktywność fizyczną. Dotyczy to także osób starszych oraz z niepełnosprawnościami. Ruch powinien być dostosowany do ich możliwości. Trudno jednoznacznie określić, co powoduje cukrzycę, ponieważ na jej rozwój wpływają kwestie genetyczne, indywidualne predyspozycje, a także szereg czynników zewnętrznych. Brak ruchu, niezdrowa dieta, permanentne odwodnienie i otyłość znacząco zwiększają ryzyko pojawienia się tego schorzenia, jednak są tylko częścią problemu. Niezależnie od tego, od czego jest cukrzyca i jak dokładnie przebiega w danym przypadku, nie wolno zaniedbywać diagnostyki i leczenia. Im wcześniej podejmie się odpowiednie działania, tym większa jest szansa na uniknięcie powikłań i poważnych następstw.