Amputacja w obrębie kończyny górnej raz na zawsze odmienia życie każdego człowieka. Aby ułatwić codzienne funkcjonowanie, przywrócić sprawność ruchową oraz swobodę poruszania się, warto zainwestować w wysokiej jakości protezę, która efektywnie zastąpi utraconą część ciała. Nowoczesne rozwiązania protetyczne w niezwykle naturalny sposób odzwierciedlają prawdziwą kończynę, co ma znaczący wpływ na poczucie komfortu pacjenta. Poszczególne modele różnią się jednak między sobą zastosowaniem i właściwościami. Jak dokładnie wygląda więc podział protez kończyn górnych ze względu na ich funkcjonalność?
Protezy rąk dla różnych form amputacji
Protezy kończyn górnych wykorzystywane są w przypadku wyłuszczenia w stawie barkowym, straty dłoni, palców, przedramienia lub całej ręki. Współczesne modele sztucznych kończyn składają się z zawieszonego leja protezowego, modułów łączących oraz odpowiednio skonstruowanych końcówek roboczych pełniących rolę dłoni. Ze względu na różnorodne oczekiwania pacjentów, coraz częściej przygotowuje się też indywidualne protezy, które w dużym stopniu zwiększają szansę na powrót do pełnej aktywności.
Wybór dostępnych protez ręki jest obecnie naprawdę szeroki. Pacjenci mogą więc zdecydować się zarówno na model kosmetyczny maskujący utratę kończyny, jak i na wyjątkowo funkcjonalną protezę umożliwiającą sprawniejsze wykonywanie codziennych czynności. Ostateczna decyzja powinna przede wszystkim uwzględniać wiek pacjenta, poziom jego aktywności, przyczynę amputacji, wydolność kikuta oraz własne wymagania, co do faktycznej funkcjonalności protezy.
Proteza kosmetyczna – maskowanie utraconej kończyny
Proteza kosmetyczna nazywana również bierną ma w jak największym stopniu przypominać prawdziwą rękę. Doskonale maskuje więc brak danej kończyny, jednocześnie wyróżniając się lekkością i dużym komfortem w noszeniu. Najlepiej prezentują się modele wykonywane na wzór przeciwnej ręki, dzięki czemu można bardzo precyzyjnie dobrać kolor konstrukcji do naturalnego odcienia skóry. Przy tworzeniu protezy kosmetycznej bierze się pod uwagę nie tylko kształt dłoni i długość palców, ale także układ linii papilarnych.
Koniecznie trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że tego typu rozwiązanie nie pozwala na swobodne funkcjonowanie. Przy użyciu protezy kosmetycznej można wyłącznie wykonywać drobniejsze czynności, np. przytrzymywać przedmioty. Z kolei obracanie czy chwytanie naczyń lub samodzielne ubieranie okaże się w tej sytuacji niemożliwe.
Funkcjonalne protezy kończyn górnych
Wśród funkcjonalnych protez kończyn górnych wyróżnia się modele mechaniczne oraz mioelektryczne.
Protezy mechaniczne (kinetyczne)
Protezy mechaniczne, czyli kinetyczne wyposażone są w specjalne ruchome części (np. dłoń albo hak), którymi można sterować przy użyciu energii elektrycznej lub za pomocą pasa barkowego wykorzystującego siłę mięśni. Takie konstrukcje są zdecydowanie cięższe niż kosmetyczne odpowiedniki i wymagają o wiele większej obsługi. Warto jednak przy tym zauważyć, że po odbyciu właściwego szkolenia pacjent staje się bardziej samodzielny w życiu codziennym. Protezy kinetyczne mogą nosić tylko osoby po amputacji ramienia bądź przedramienia, co wynika ze specyficznej budowy tych modeli.
Protezy mioelektryczne
Protezy mioelektryczne to najbardziej zaawansowane konstrukcje, umożliwiające wykonywanie wielu precyzyjnych i bardziej skomplikowanych ruchów. Mechanizm tego typu modeli opiera się na sensorach zasilanych bateriami, które pod wpływem napięcia poszczególnych mięśni wywołują impulsy przetwarzane przez elektrody znajdujące się w protezie. Dzięki takiemu rozwiązaniu można bez przeszkód chwytać, poruszać i obracać ręką. Aby w pełni wykorzystać potencjał sztucznej kończyny pacjenci muszą jednak przejść odpowiedni trening. Specjaliści przed stworzeniem takiej protezy dokładnie sprawdzają więc, czy dana osoba będzie w stanie w ogóle korzystać z konstrukcji. Niektóre z bardziej zaawansowanych modeli mogą być dodatkowo sterowane przy użyciu dedykowanej aplikacji na telefon lub automatycznych czipów umieszczanych np. w samochodzie czy kuchni.
Współczesna protetyka stanowi doskonałe połączenie trwałości, funkcjonalności oraz estetyki na najwyższym poziomie. Najnowsze rozwiązania protetyczne znacząco wpływają na codzienny komfort pacjentów i umożliwiają im stopniowy powrót do normalności. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że dobór odpowiedniej protezy to jedynie część drogi jaką musi przejść osoba po amputacji, która chce odzyskać sprawność ruchową. Liczy się również sama rehabilitacja, jak i nastawienie psychiczne. Tylko z właściwym podejściem i zaangażowaniem pacjent będzie mógł bowiem w przyszłości w miarę samodzielnie funkcjonować w życiu.
